Με το Ταμείο Αλληλεγγύης η Ευρωπαϊκή Ένωση εκδηλώνει έμπρακτα την αλληλεγγύη της προς τους δοκιμαζόμενους πληθυσμούς της καθώς και αυτούς των συνδεδεμένων με την Ένωση κρατών, παρέχοντας χρηματοδοτική ενίσχυση για την ταχεία επιστροφή στις κανονικές συνθήκες διαβίωσης στις πληγείσες από φυσική καταστροφή περιοχές. Αφού τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία συγχρηματοδοτούν, μέσα από Επιχειρησιακά Προγράμματα της Πολιτικής Συνοχής, μέτρα πρόληψης κινδύνου καταστροφής - ενώ άλλα ενωσιακά χρηματοδοτικά εργαλεία, καλύπτουν ανθρωπιστικά τη φάση απόκρισης στη μετα-καταστροφική περίοδο, σχεδιάστηκε ένα νέο ταμείο με στόχο την ταχεία ανάνηψη της οικονομικής δραστηριότητας παρέχοντας τη γρηγορότερη δυνατή βοήθεια για δράσεις ανακούφισης και κάλυψης των άμεσων αναγκών των πληγέντων πληθυσμών και συμμετέχοντας σε προσπάθειες βραχυπρόθεσμης αποκατάστασης κατεστραμμένων βασικών υποδομών.
Έτσι συστάθηκε το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ) προκειμένου να μπορεί η Ένωση να αποκρίνεται σε αυτές τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, οι οποίες προκαλούνται από μεγάλες φυσικές καταστροφές και από σοβαρές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας.
Έως σήμερα, το Ταμείο έχει χρηματοδοτήσει περισσότερες από 370 περιπτώσεις για την αντιμετώπιση καταστροφών, όπως πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, σεισμοί, καταιγίδες και ξηρασίες χορηγώντας συνολική βοήθεια πάνω από 7,6 δισ. ευρώ σε 27 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. καθώς και πάνω από 529 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων κατάστασης έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας.
Κατάλογος παρεμβάσεων ΤΑΕΕ - Covid 19 ( PDF - 160 Kb)
Κατάλογος παρεμβάσεων ΤΑΕΕ - Φυσικές Καταστροφές (PDF - 224 Kb)
Θεσμικό πλαίσιο
Κανονισμός ΕΕ 2012/2002, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, με βάση τον οποίον συστήθηκε και λειτουργεί το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ.
Τροποποίηση (30/03/2020) του Κανονισμού ΕΕ 2012/2002 σχετικά με την ενίσχυση κρατών μελών που έχουν πληγεί σημαντικά από σοβαρή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας.
Προϋποθέσεις κινητοποίησης
Το ΤΑΕΕ είναι ένα εργαλείο έκτακτης χρηματοδότησης το οποίο παρεμβαίνει όταν κατά κανόνα η επικράτεια ενός κράτους μέλους πλήττεται από μείζονα φυσική καταστροφή με σοβαρές επιπτώσεις για τις συνθήκες διαβίωσης, το φυσικό περιβάλλον ή την οικονομία μιας ή περισσότερων περιφερειών. Ως μείζων καταστροφή νοείται σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕΕ 2012/2002, όπως τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό 661/2014 και ισχύει «…κάθε καταστροφή που προκαλεί άμεσες ζημίες που εκτιμώνται είτε σε 3 δισεκατομμύρια ευρώ, σε τιμές 2011, είτε άνω του 0,6% του ΑΕΕ του εν λόγω κράτους.»
Ως σοβαρή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας νοείται κάθε κίνδυνος που απειλεί τη ζωή ή άλλος σοβαρός κίνδυνος για την υγεία βιολογικής προέλευσης σε επιλέξιμο κράτος ο οποίος θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και απαιτεί αποφασιστική δράση για την ανάσχεση της περαιτέρω εξάπλωσής του και ο οποίος, για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης, καθιστά αναγκαία τη λήψη μέτρων που συνεπάγονται δημοσιονομική επιβάρυνση του επιλέξιμου κράτους η οποία εκτιμάται ότι υπερβαίνει το ποσό των 1.500.000 000 ευρώ σε τιμές του 2011 ή το 0,3% του ΑΕΠ του εν λόγω κράτους.
Σε περίπτωση περιφερειακής φυσικής καταστροφής η άμεση ζημιά θα πρέπει να υπερβαίνει το 1,5% του ΑΕΠ της Περιφέρειας επιπέδου NUTS 2.
Ποιες δαπάνες χρηματοδοτεί το ΤΑΕΕ
Το Ταμείο συμπληρώνει τις προσπάθειες των κρατών και καλύπτει ένα μέρος από τις κρατικές δαπάνες, προκειμένου να βοηθήσει το κράτος να προβεί, ανάλογα με τη φύση της φυσικής καταστροφής, σε ουσιώδεις ενέργειες έκτακτης ανάγκης και ανάκαμψης. Στο πλαίσιο αυτό, επιλέξιμες είναι οι δαπάνες που αφορούν σε:
Σημειώνεται ότι ως 'αποκατάσταση λειτουργίας' νοείται η αποκατάσταση των υποδομών και των εγκαταστάσεων στην κατάσταση υπό την οποία τελούσαν πριν από την επέλευση της φυσικής καταστροφής. Επιπλέον, ως 'προσωρινή στέγαση' νοείται η στέγαση που διαρκεί έως ότου ο πληγείς πληθυσμός να είναι σε θέση να επιστρέψει στις αρχικές οικίες του, ύστερα από επισκευή ή ανακατασκευή τους.
Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου
Το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του ΤΑΕΕ αποτυπώνει και περιγράφει όλες τις διαδικασίες που αφορούν στις παρεμβάσεις του Ταμείου στην Ελλάδα. Ξεκινά από την διαδικασία κινητοποίησης του ΤΑΕΕ για την οποία αρμόδια είναι η Μονάδα Α’ της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού της Εφαρμογής. Προχωρά στην διαδικασία έκδοσης της εκτελεστικής απόφασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη συνέχεια περιγράφονται οι δράσεις άμεσης απόκρισης και η διαδικασία καταβολής της οικονομικής ενίσχυσης στο κράτος μέλος. Περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία υλοποίησης της οικονομικής ενίσχυσης από την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας σε συνεργασία με την Μονάδα Α’ της ΕΥΣΕ. Στο σημείο αυτό αναλύεται και η διαδικασία διοικητικών και επιτόπιων επαληθεύσεων. Τέλος, περιγράφεται η διαδικασία κλεισίματος της οικονομικής ενίσχυσης από το ΤΑΕΕ, αρμόδιες για την οποία είναι η Μονάδα Α’ της ΕΥΣΕ και η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου.
Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου ΤΑΕΕ (4,53 Mb)
Η στήριξη της Ελλάδας από το ΤΑΕΕ
Από το 2006 έως σήμερα το ΤΑΕΕ έχει παρέμβει σε 13 περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, μετά από αντίστοιχα αιτήματα της Ελλάδας. Έχει εξασφαλιστεί η καταβολή επιχορηγήσεων συνολικού 151,6 εκατ. ευρώ περίπου, συνεισφέροντας σημαντικά τόσο στην οικονομική στήριξη άμεσων παρεμβάσεων έκτακτης ανάγκης, όσο και στην αντίστοιχη ελάφρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Πιο συγκεκριμένα παρακάτω παρουσιάζονται οι περιπτώσεις όπου το ΤΑΕΕ έχει παρέμβει για την αποκατάσταση ζημιών σε περιοχές της Ελλάδας:
Σημεία επαφής
Ευρωπαϊκή ΕπιτροπήΓενική Διεύθυνση Περιφερειακής και Πολεοδομικής Πολιτικής - Unit E1/EUSFB-1049 Brussels, Belgium
Johannes Wachter Τηλ: +322 2966515
Nyla Cruz Τηλ: +322 2953609 email: Nyla.Cruz@ec.europa.euΥπουργείο Ανάπτυξης και ΕπενδύσεωνΕιδική Υπηρεσία Συντονισμού του Σχεδιασμού της Αξιολόγησης και της Εφαρμογής (ΕΥΣΣΑΕ) - Μονάδα Ε’Μητροπόλεως 3, 10557 Αθήνα
Περισσότερες πληροφορίες για το ΤΑΕΕ εδώ.
Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 12/05/2023